जोनास साल्क: एक अमेरिकी चिकित्सा अनुसन्धानकर्ता र भाइरोलोजिस्ट जसले पोलियो खोपको विकास गरे!

जोनास साल्क एक अमेरिकी चिकित्सा अनुसन्धानकर्ता र भाइरोलोजिस्ट थिए जो पहिलो सफल पोलियो खोपको विकासका लागि परिचित छन्। उनको जन्म सन् १९१४ अक्टोबर २८ मा न्युयोर्क शहरमा रुसी-यहूदी आप्रवासी आमाबाबुको घरमा भएको थियो। उनी निम्न-मध्यमवर्गीय परिवारमा हुर्केका थिए र तीन भाइहरूमध्ये जेठा थिए।

साल्कले न्यूयोर्कको सिटी कलेजमा भाग लिए, जहाँ उनले सन् १९३४ मा रसायनशास्त्रमा डिग्री हासिल गरे। त्यसपछि उनी न्यूयोर्क विश्वविद्यालय स्कूल अफ मेडिसिनमा भाग लिन गए। उनले सन् १९३९ मा एमडी डिग्री हासिल गरे। आफ्नो चिकित्सा प्रशिक्षण पूरा गरेपछि, मिशिगन विश्वविद्यालयमा प्रयोगशाला अनुसन्धानकर्ताको रूपमा साल्कले काम गरे। 

सन् १९४० को दशकको अन्तमा, पोलियो एक विनाशकारी रोग थियो जसले हरेक वर्ष हजारौं मानिसहरूलाई, विशेष गरी बालबालिकाहरूलाई असर गरिरहेको थियो। साल्क, जो त्यतिबेला युनिभर्सिटी अफ पिट्सबर्ग स्कूल अफ मेडिसिनका प्रोफेसर थिए, उनले यस रोगको खोपमा काम गर्न थाले। उनी र उनको टोलीले निष्क्रिय पोलियोभाइरसबाट बनेको खोप विकास गरे जुन रोग रोक्न सुरक्षित र प्रभावकारी थियो।

सन् १९५५, १२ अप्रिलमा, साल्कको खोपलाई १.८ मिलियन भन्दा बढी बालबालिकाहरू समावेश गरिएको ठूलो मात्रामा परीक्षण पछि सुरक्षित र प्रभावकारी घोषित गरियो। खोपको सफलता चिकित्सा इतिहासमा एक प्रमुख सफलता थियो, र यसले विश्वभर पोलियो केसहरूको संख्यामा उल्लेखनीय कमी ल्यायो।

साल्क एक राष्ट्रिय नायक बने र उनको कामको लागि सन् १९७७ मा प्रेसिडेन्सियल मेडल अफ फ्रीडम सहित धेरै सम्मानबाट सम्मानित भए। उनले आफ्नो क्यारियर भर खोपहरू विकास गर्ने काम जारी राखे, र उनले ला जोला, क्यालिफोर्नियामा जैविक अध्ययनका लागि साल्क संस्थानको स्थापना पनि गरे। जुन स्वास्थ्य र औषधिको क्षेत्रमा वैज्ञानिक अनुसन्धानलाई अगाडि बढाउन समर्पित छ।

साल्कको ८० वर्षको उमेरमा जुन २३, १९९५ मा मृत्यु भयो। 

यसरी, उनको पोलियो खोपको निरन्तर प्रयोग, जसले अनगिन्ती जीवन बचाएको छ, र साल्क इन्स्टिच्युटको चलिरहेको कामद्वारा उनको विरासत जीवित छ। खोपको विकासमा साल्कको समर्पण र रोगसँग लड्ने उनको अथक प्रयासले उनलाई २० औं शताब्दीको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण चिकित्सा अनुसन्धानकर्ताहरूमध्ये एक बनाएको छ।