तुफानजस्ता उद्धमी आनन्द राज बतास

आनन्द राज बतासको जन्म ३० अक्टोबर १९६७ मा भएको हो । उनी एक नेपाली व्यवसायी तथा परोपकारी हुन् । उनी बतास अर्गनाइजेशनका वर्तमान अध्यक्ष हुन् । बतास एक कङ्ग्लोमरेट कम्पनी हो जसमा ११ सहायक कम्पनीहरू रहेका छन्। व्यापार बाहेक उनी बिभिन्न सामाजिक संघसंस्थामा समेत आवद्ध रहेका छन् । उनीद्वारा स्थापित बातास फाउन्डेसन सामाजिक कल्याणका लागि काम गर्दछ र उनी अक्सर मानवीय प्रतिक्रिया, आजीविका, पुनर्निर्माण, पुनर्वास, राहत, शिक्षा आदि क्षेत्रमा योगदान गर्छन्।

आनन्द राज बतास भन्छन्, ” म यहाँसम्म आउनुमा म एकदम धनि र समृद्ध परिवारबाट भएको हुनाले होइन । मेरो बुवाले बिजनेसको जग बसाल्दिनु भएको भने जरुर हो । तर, मैले विस्तारै व्यवसायलाई बढाउँदै गएँ । म यहाँसम्म आउन बत्तीस वर्ष लाग्यो ।” उनले थपे, ” म कपडा पसल गर्दा पसलमै सुत्थेँ, आँगन आफैँ बढार्थें। फोटोकपी पसल चलाउँदा आफैँ फोटोकपी गर्थे, पी सी ओ आफैँ संचालन गर्थें र निकै मेहनतले काम गरी यहाँसम्म आइपुगेको हो ।”

बतासको जन्म तनहुँ जिल्लाको बेलचौतारामा श्रीराम प्रसाद बतास र श्रीमती सेतीमाया बतासको जेठा छोराको रूपमा भएको थियो। उनी आफ्ना दुई भाइहरू: शान्तराज बतास र विपेन्द्रराज बताससँग तनहुँमा हुर्केका थिए। बतासले गण्डकी बोर्डिङ स्कुल लामाचौरबाट स्कुल र पोखराको पृथ्वीनारायण क्याम्पसबाट कलेज पूरा गरे । उनले नेपालको त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट व्यवस्थापनमा स्नातक गरे । उनका बुबा श्रीराम प्रसाद बतासले सन् १९६७ मा पोखराको सानो सहरमा लत्ताकपडाको व्यापार गरेर कम्पनी सुरु गरेका थिए। उनको इमानदार प्रतिबद्धता र नैतिक व्यापार अभ्यासले उनलाई सानो सहरबाट नजिकैको सहर पोखरामा व्यवसाय विस्तार गर्न मद्दत गर्यो। बतासको दोस्रो पुस्ताले व्यापारको सिमाना फराकिलो बनाएको छ ।

बतास भाइहरूले सानो कम्पनीलाई एक समूह BATAS संगठनमा परिणत गरे जुन नेपालको प्रसिद्ध कर्पोरेट घरहरू मध्ये एक हो। ” बिजनेस गर्नलाई पैसा चाहिंदैन । बिजनेसको लागि मेहनत चाहिन्छ, इमान्दारिता चाहिन्छ र त्यसलाई निरन्तरता दिनुहोस् । पैसा त बैंकले दिन्छ,” उनले आफ्नो अनुभव सुनाए । उनले थपे, ” मलाई बैंकले पत्याउँछ किनभने मैले लामो समयदेखि इमान्दारिता प्रमाणित गरेको छुँ ।”

आफ्नो इमान्दार बुबाको कदम र नैतिकता पछ्याउँदै, बतासले सधैं व्यापक सम्भावनाको लागि व्यापार विस्तार गर्ने प्रत्याशा गरेका थिए। सन् १९८४ मा स्कुल (एसएलसी) पास आउट भएपछि उनले दुई फोटोकपी मेसिनसहितको सानो बुथ खोले। आफ्नो निहित समर्पण र प्रतिबद्धताका कारण उनले बातास अर्गनाइजेसनलाई नेपाल र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा एक चर्चित कम्पनीको रूपमा विकास गरेर आफ्नो सपना पूरा गरेका छन्। व्यापारको सन्दर्भमा, BATAS संगठन ११ सहायक कम्पनीहरूको समूह हो । मुख्य रूपमा बतासले अटोमोबाइलमा आफ्नो नाम बनायो र बिस्तारै बैंकिङ (भाडा-खरीद), रेमिट्यान्स, ऊर्जा, भाडा व्यवस्थापन, टुर र ट्राभल्समा विस्तार गर्यो। विस्तारको क्रममा, बतास संगठनले अन्तर्राष्ट्रिय ब्रान्डहरूसँग विश्वव्यापी साझेदारीलाई उपयोग गर्न सक्षम भएको छ। बतास भोल्भो आइशर, फियाट, पेट्रोनास, ग्लोब्याट र हिमाल रेमिटको एकमात्र वितरक हो। बतास मारुति सुजुकी, महिन्द्रा र टि भी एस को लागि क्षेत्रीय डिलर पनि हो।

बतासले करिब ६ सयलाई प्रत्यक्ष रोजगारी दिएको छ भने हजारौँलाई अप्रत्यक्ष रोजगारी दिएको छ ।

उनी भन्छन्, ” म कुनै कामलाई सानो-ठूलो भन्दिन । म सानो सानो काममा रमाउँछु । म सानो पसल पनि खोल्छु, रेस्टुरेन्ट पनि खोल्छु र आफ्नो साथीभाई पनि पार्टनर बनाउँछु । किनभने म मात्र उद्दमी भएर भएन । अरुलाई पनि म काम सिकाउँछु ।”

” तीन दाजुभाईबाट सुरु भएको कम्पनीमा आज १००० जना दाजुभाई जोडिएका छौँ । उनीहरु मेरा इम्प्लोई होइनन् । म उनीहरुलाई पार्टनर भन्न रुचाउँछु । नेपालमा सरकारले प्राइभेट सेक्टरलाई प्रोत्साहान गरे म १०००० जीविका जोड्न सक्छु ।” उनी आफ्नो अनुभव सुनाउँदै हौसिए ।

उनले आम जनतालाई आह्वान गर्दै भने, “म जस्तो दुर्गम ठाउँबाट आएको मान्छेले यति गर्न सक्छ भने तपाईंहरु पनि सक्नुहुन्छ । यसमा लागौं न यार् । गरौँ न यार् । हामीजस्ता दशौँ हजार मान्छे उत्पादन गरौँ न ।”

नेपालमा अवसर नै अवसर रहेको उनको भनाइ छ । दैनिक १५००-२००० नेपाली विदेश गएको देख्दा दु:ख लाग्ने उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ” २-४ लाख खर्च गरेर नेपाली विदेश जान्छ । यदि त्यो पैसाले नेपालमा तरकारी पसल गर्ने भने महिनामा ४०-५० हजार नेपालमैं कमाई हुन्छ । म त्यो कुरा देखिरहेको छु । स्किल सिकेर मोटरसाइकल वर्कशप खोले पनि त्यति कमाई हुन्छ ।”

हालसालै, नारायणहिटीमा रेस्टुरेन्ट खोल्ने टेन्डरमा विवादित भएका बतास भन्छन्, ” सरकारले विधिवत रूपमा टेन्डर आह्वान गरेर हामीले स्वीकृति प्राप्त गरेर काम गरेका हौँ । यस्तो कामलाई गैर-कानूनी कसरी भन्न मिल्छ । कि सरकारले टेन्डर गर्ने कामै बन्द गरोस् ।”

समग्रमा हेर्दा, बतास ग्रुप एक नेपाली उद्दमी कम्पनी हो जसले नेपाली अर्थतन्त्रमा आफ्नो राम्रो योगदान गरेको छ । सरकारले उद्दमलाई प्रोत्साहन गर्न आनन्द राज बतास जस्ता कर्मशील उद्दमीलाई अनावश्यक झमेलामा पार्नु भन्दा सहयोग गर्नु उपयुक्त हुन्छ।