पानीमा डुबेका विश्वका पाँच शहर

जलवायु परिवर्तन विश्वभर भइरहेको छ । जसका कारण कतै बेमौसमी पानी परेको छ, कतै हिउँ परेको छ भने चर्को गर्मी पनि देखिएको छ । तर, विश्वमा अझै पनि यस्ता धेरै शहर छन् जहाँ कुनै समय मानिसको भीडभाड हुने गर्दथ्यो तर अहिले ती ठाउँहरू पानीमा डुबेका छन् र उनीहरुको अवशेष हेर्न पर्यटकले स्कुबा डाइभिङको सहारा लिनुपर्छ ।

१) बाया, इटाली

रोमबासीहरूको लागि कुनै समय पार्टीको प्रमुख स्थल रहेको इटालीको बाया शहर रमाइलो मौसम, तातो पानी र पोखरीहरू र असाधारण देखिने भवनहरूको लागि परिचित थियो । रोमन सम्राट जुलियस सीजर र नीरो दुबैले यहाँ विलासी हॉलीडे भिलाहरू राख्थे र १३८ ईस्वीमा सम्राट हेड्रियनको पनि यस शहरमा मृत्यु भएको थियो । दुर्भाग्यवश, यो शहर ज्वालामुखी गतिविधिको कारण प्रसिद्ध तातो पानीका मुहानहरू सिर्जना गरेको थियो, सोहि करणले शहर डुबानमा पर्यो ।

२) थोनिस हेराक्लिओन, इजिप्ट

यो प्राचीन कथाहरूमा धेरै पटक उल्लेख गरिएको छ कि थोनिस हेराक्लियोन त्यो ठाउँ थियो जहाँ ग्रीक नायक हेराक्लिस (हर्कुलस) ले इजिप्टमा पहिलो कदम चालेका थिए ।

यो पनि भनिन्छ कि ट्रोजन युद्धमा सामेल हुनु अघि, इतिहासको सबैभन्दा प्रसिद्ध द्वन्द्व मध्ये एक, राजा पेरिसले पनि आफ्नी प्रेमिका हेलेनसँग यो शहरको भ्रमण गरेका थिए । शहरको नाम 'थोनिस' मूल रूपमा इजिप्टियन शब्द हो, जबकि यसलाई ग्रीक नायक हर्कुलसको सम्मानमा हेराक्लियन पनि भनिन्छ । नील नदीको पश्चिमी मुखमा अवस्थित, यो एक समृद्ध बन्दरगाह थियो । ६० वटा जहाज र ७०० भन्दा बढी लङ्‌करहरू भेट्टाउनु भनेको भूमध्यसागरबाट आउने सामानहरू शहरको नहरको सञ्जालबाट गुज्रिएको प्रमाण हो । यस जलमग्न शहरबाट बरामद गरिएको सबैभन्दा मनमोहक कलाकृतिहरू मध्ये एक सासुको आदेश हो । कालो ढुङ्गाबाट बनेको यो दुई मिटर अग्लो फ्याक खण्डलाई स्टेल पनि भनिन्छ । यससँगै यसले थोनिस-हेराक्लियन शहर थियो भन्ने पनि पुष्टि गर्छ ।

३) डेरवेन्ट, इङ्गल्याण्ड

डर्बीशायरको डेरवेन्ट गाउँ जानाजानी लेडीबोवर रिजर्भेयर बनाउनको लागि डुबेको थियो । डर्बी, लिसेस्टर, नटिङ्घम र शेफिल्ड जस्ता शहरहरू बीसौं शताब्दीको मध्यमा विस्तार हुँदै गयो, र तिनीहरूको बढ्दो जनसंख्यालाई थप पानी आपूर्तिको आवश्यकता थियो । यो आपूर्ति पूरा गर्न बाँध र जलाशय निर्माण आवश्यक थियो । मूल रूपमा त्यहाँ दुईवटा जलाशयहरू, हाउडेन र डेरवेन्ट निर्माण गर्ने योजना थियो, र गाउँलाई यस योजनाबाट बाहिर राखिएको थियो ।

तर, समय बित्दै जाँदा दुईवटा जलाशय मात्र अपुग हुने र तेस्रो जलाशय आवश्यक रहेको प्रष्ट भयो । यसको काम सन् १९३५ मा सुरु भएको थियो र सन् १९४५ सम्म डेरवेन्ट गाउँ पुरै पानीमा डुबेको थियो ।

४) भिल्ला एपेक्युएन, अर्जेन्टिना

लगभग २५ वर्षसम्म पानीमा डुबेपछि सन् २००९ मा भिल्ला एपेक्युएनको लेकसाइड रिसोर्ट पुनर्निर्माण भयो । १९२० मा निर्मित, एपेक्युएन ताल नामक रिसोर्टले यसको नुन पानीमा नुहाउन चाहने पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्यो । यो रिसोर्ट रहेको साल्ट लेकको पानीमा धेरै रोग निको पार्ने गुण रहेको बताइएको छ । यो पोखरीमा पानी आफै आएर सुक्ने गर्दथ्यो तर सन् १९८० पछि धेरै वर्षसम्म भारी वर्षा भएसँगै पानीको सतह बढ्न थाल्यो । थप सुरक्षाको लागि आर्केड पर्खाल निर्माण गरिएको थियो।

नोभेम्बर १९८५ मा, एक आँधीले ताल भर्यो र पानी खस्न थाल्यो, जसको कारण पर्खाल भत्कियो र शहर १० मिटर नुन पानी मुनि दबियो । तर, सन् २००९ देखि यहाँको पानीको सतह घट्दै गएपछि फेरि भिला एपेक्युएन निस्कन थालेको थियो ।

५) पोर्ट रोयल, जमैका

आजकल पोर्ट रोयल यस्तो गाउँ हो जहाँ निद्रामा पनि माछा मार्न सकिन्छ । तर १७औं शताब्दीमा यहाँ रहेको समुद्री डाकुहरूको बाक्लो जनसङ्ख्याका कारण मात्रै यो चिनिन्थ्यो । पोर्ट रोयल, नयाँ संसारमा व्यापारको मुख्य केन्द्र, द्रुत रूपमा विस्तार भयो ।

सन् १६६२ मा यहाँ ७४० जना बासिन्दा बसे पनि १६९२ सम्ममा यो संख्या बढेर ६५०० देखि १०,००० सम्म पुग्ने अनुमान गरिएको थियो । यहाँ मानिसहरू इट्टा वा काठले बनेका घरहरूमा बस्थे, जुन प्रायः चार तलासम्म अग्लो थियो ।

जुन ७, १६९२ त्यो दिन थियो जब पोर्ट रोयल दिउँसो ठूलो भूकम्प गएको थियो र त्यसको लगत्तै सुनामी आएको थियो । जसका कारण शहरको करिब दुई तिहाइ क्षेत्र पानीमा डुबेको अनुमान छ । सो दिन करिब २ हजार मानिसको मृत्यु भएको र धेरै घाइते भएको अनुमान गरिएको छ ।

यहाँ संरक्षित भग्नावशेषहरू र सयौं डुबेका जहाजहरू हेर्न स्कुबा डाइभिङ जान सम्भव छ, तर यसका लागि स्थानीय अधिकारीहरूको अनुमति चाहिन्छ ।