स्याम्पुको बढी प्रयोगले मोटो बनाउन सक्छ: रोचक

सुन्दा अचम्म लाग्न सक्छ तर एक अध्ययनका अनुसार हामीले दैनिक प्रयोग गर्ने स्याम्पुको बोतलमा रहेको प्लाष्टिकले मानिसलाई मोटो बनाउन सक्ने देखाएको छ।

वैज्ञानिकहरूले ११ रसायनहरु पत्ता लगाएका छन् जसले हाम्रो मेटाबोलिजमलाई असर गर्छ र हाम्रो तौल बढाउन मद्धत गर्छ। दैनिकजसो प्रयोग हुने हेयर कन्डिसनर, ड्रिङक्सका बोतल, किचन स्पोन्जलगायतले पनि वजन बढाउन मद्धत गर्छ।

नर्वेजियन युनिभर्सिटी अफ साइन्स एण्ड टेक्नोलोजीका अनुसन्धानकर्ताले ३४ वटा विभिन्न प्लास्टिकका उत्पादनहरूमा कुन रसायनहरु प्रयोग गरिएको छ भनेर अध्ययन गरेका थिए। उनीहरुले उक्त उत्पादनमा ५५ हजार भन्दा रसायन कम्पोनेन्टहरु फेला पारे। र, ६२९ पदार्थहरू पहिचान गरे जसमध्ये ११ वटा मेटाबोलिजम घटाउने रसायनहरु हुन्।

नर्वेजियन युनिभर्सिटी अफ साइन्स एण्ड टेक्नोलोजीका सहप्राध्यापक मार्टिन वाग्नरले भने, ‘साधारण प्लास्टिक उत्पादनहरूमा त्यस्ता पदार्थहरूको मिश्रण हुन्छ जुन अधिक तौल र मोटोपनाको पछाडि सान्दर्भिक र कम अनुमानित कारक हुन सक्छ।’ विशेषज्ञहरूले धेरै लामो समयसम्म अधिकांश प्लास्टिक केमिकलहरु दैनिक उत्पादनहरूमा रहन्छन् भनेर विश्वास गरे। तर वाग्नरको टोलीले वास्तविक संसारको परिस्थितिमा ठूलो संख्यामा रसायनहरु शरीरले लिने देखाएको छ। यसले रसायनलाई शरीरमा प्रवेश गर्न अनुमति दिन्छ।

अघिल्लो अनुसन्धानले यो पनि सुझाव दिएको छ कि केही प्लास्टिकमा ‘इन्डोक्राइन कम गराउने गर्ने रसायनहरू छन्, जसलाई ‘ओबेसोजेन्स’ पनि भनिन्छ। यसले हाम्रो विकास र प्रजनन क्षमतालाई असर गर्न सक्छएक नयाँ अध्ययन अनुसन्धान अनुसार प्लास्टिक उत्पादनहरूमा प्रयोग गरिएको एक तिहाइ रसायनहरूले प्रयोगशाला प्रयोगमा फ्याट सेल विकासमा योगदान पुर्‍याएको देखिएको छ।

यी उत्पादनहरूमा भएका पदार्थहरूले फ्याट सेल्स बन्न मद्धत गर्छ जसले गर्दा द्रुत गतिमा अधिक बोसो जम्मा हुन्छ। जबकि केही प्लास्टिक उत्पादनहरूमा ‘मेटाबोलिजम कम गराउने पदार्थहरू समावेश थिए। यद्यपि तिनीहरूले अझै पनि बोसोको विकासलाई प्रेरित गरेका छन्। अनुसन्धानकर्ताहरूले भनेका छन्, ‘यसको मतलब प्लास्टिकमा हाल अज्ञात रसायनहरू छन् जसले हाम्रो शरीरमा बोसो भण्डारण गर्ने तरिकामा हस्तक्षेप गर्दछ।’

अध्ययनका लेखकहरू मध्ये एक जोहानेस भोल्करले भने, ‘यो सामान्य कारण होइन, यसले बिस्फेनोल एजस्तो, मेटाबोजिम अवरोधहरू निम्त्याउँछ।’ यसको मतलब यो हो कि हामीले पहिले नै थाहा पाएका भन्दा अन्य प्लास्टिक रसायनहरूले अधिक तौल र मोटोपनमा योगदान पुर्‍याउन सक्छ।’ मोटोपन संसारमा मृत्युको सबैभन्दा सामान्य कारणहरूमा पर्दछ। कार्डिओ भास्कुलर र क्यान्सर पनि यी कारणमा पर्दछन्। अधिक तौलले पनि कोभिडका प्रभावहरू जस्तै विभिन्न संक्रमणहरूप्रति हाम्रो संवेदनशीलता बढाउँछ।

विश्वमा करिब दुई अर्ब मानिस मोटोपना छन् र तीमध्ये करिब ६५ करोड  मोटोको रूपमा वर्गीकृत छन्। यसका धेरै कारणहरू छन् तर पछिल्लो अध्ययनका लेखकहरू भन्छन् कि प्लास्टिक रसायनहरू एक कारक हुन सक्छ जुन पहिले विचार गरिएको थिएन।

उक्त रसायनहरूमा ‘फ्याथलेट्स’ र ‘विसफेनोल्स’ पर्छन्। नयाँ अनुसन्धानका अनुसार त्यहाँ धेरै अन्य पदार्थहरू पनि छन् जसले यी समस्याग्रस्त प्रभावहरूलाई ट्रिगर गर्दछ। ‘फ्याथलेट्स’  र ‘विसफेनोल—ए’ प्रजनन, न्यूरोलोजिकल र प्रतिरक्षा कार्यहरूमा सम्भावित प्रभावहरूको लागि परिचित छन्। तर जनावरहरूको अध्ययनले पनि प्रारम्भिक जीवनमा केहीको सम्पर्कले पछि तौल बढ्न सक्छ भनी सुझाव दिन्छ।

केही उत्पादकहरूले उत्पादनहरूमा ‘ईडिसिज’को प्रयोग घटाएका छन्, जसलाई ‘ओबेसोजेन्स’ पनि भनिन्छ। तर अझै पनि उपभोग्य वस्तुहरू सामान्य छन्।

 (डेली मेलबाट साभार)